INADLAWNG TALAAN (10)

Miga, Hilak, kaguol, kalipay, naproblema, nagdagan-dagan, ngisi, katawa, ugtas, lagot, pasalamat. Mao ni akong mga nasinati karong semana. Hilak kay sakit kaayo para nako buhaton ang usa kabutang na ginadili sa akong kasing-kasing. Guol kay wala pa na tarong akong mga ipasa sa mga dapat pasahan. Lipay kay aduna gihapon ang akong mga pinalanggang taw sa hiniwamang kinabuhi. Problema kay mao man jud na ang kinabuhi. Dagan-dagan kay mao na ang buhat sa usa ka estudyante na adunay daghang responsibilidad. Ngisi kay lisod na. Katawa para sa dughan na tambok. Ugtas kay daghan ang badlungon ug tangaon. Lagot sa mga sayop na pwede pang isakto. Pasalamat kay daghan kaayong dapat ipasalamat sa Amahan sa tanang Amahan.

Lima ka-pulong ug ang pag gamit (16)

1.) kayod v. to work hard,to fight for survival in life. to exert extra effort to earn for a living
Kung aduna kay planong mangasawa karong panahona, kailangan ka magkayod aron makabuhi
ka'g pamilya.

2.) distino n. destination, goal,dream,ambition,destiny. A place designated to arrive at in a journey
Nakadistino akong iloy sa Amerika kauban sa iyang amiga.

3.) hilayo adv. far a far, or far apart
Sa istoryang Romeo and Juliet, nakasinati kog kaguol kay hilayo kaayo silang duha na gahigugmaay.

4.) midawat n. act or action of receiving things from someone else; or an act of approval signifying one's confirmation an appointment conferred to him.
Midawat ko'g premyo gahapon kay nakadaog ko sa amung Pagsaulog sa Pagkasugbuanon.

5.) midiwalwal n. act or in the state of exhaustion causing the tongue to drop downward
Midiwalwal jud ko human sa among softball na duwa resulta sa kakapoy.

INADLAWNG TALAAN (9)

Miga,

Nasinati nako ang kaguol sa akong mga kauban kay mao nani ang mga inihap na adlaw sa unang semester. Dili man ko gusto pero mao man jud. Wa nay COM26 sa ikaduhang semester pero magpabilin man jud ni akong blog na nahimu ng parte sa akong di makalimtan na maayong nahitabo sa akong pagka estudyante. Lingaw man diay ang atong pinulungang bisaya. Daghan kog nakat-onan na mga pulong ug paggamit niini. Pero ang labing nalingawan nako mao amo maistro na si Sir Leo Lastimosa. (haha!)

Karong semanaha nangadto mi sa UP para makat-onan ang mga dapat ug gidili na mga buhaton sa usa ka journalist. Daghan jud kog nakat-onan giduka lang ko sa ubang manunulti. Daghan ang nangadto gikan sa lain-laing eskwelahan- USJR, UV, USC, CNU, UP, ug syempre kaming mga taga STC. Kauban namu si Ms. Mia, usa ka maistra, ug si manong driver kay mao ang nagda namo sa UP.

Hapit na finals og daghan kaayo ko'g buhatunon ug humanunon. Kabaw ko na mahuman rani nako og kaya ra kaayo ni tanan. Salig lang sa Ginoo ug malipayon lang ang kasing-kasing.

Lima ka-pulong ug ang pag gamit (15)

1.) lum-it adj. rugged, rough clothes; inflated, unpressed by flat-iron
Gikataw-an si Maria sa mga taw kay niadto siya sa usa ka salo-salo na lum-it kaayo iyang gisul-ob.

2.) lunang n. a generally muddy place, canal, pond, pit
Nauwaw ko sa pagkatagak nako sa lunang gahapon na kita kaayo sa tanan.

3.) mihi n. the sound or voice of a horse, or of goats
Gilalisan jud sa akong mga dagkong igsuon and nadunggan nila sa ngit-ngit niaging gabhiuna kay tingog jud lage to sa wak-wak, mihi ra diay to sa mga kanding.

4.) paabot v. to wait, tarry, to stay in expectation
Ang laki na grabe kaayo'g paabot sa kamot sa usa ka babay mao ang makasinati sa tinuod na kalipay.

5.) sugyot n. suggestion, proposition, seduction, proposal, opinion
Wa nay lami ang luto sa akong mama kay sige lang siya'g mug-ot mao akong sugyot niya ang magmalipayon siya sa iyang pagluto.

INADLAWNG TALAAN (8)

Miga,

Mao kini ang semana na makamatay. Wa pani katunga kay aduna pay sunod semana. Ang semana bag-o mag finals. Laay kaayo ning semanahan kay galuya ko. Tungod siguro sa kadaghan sa mga buhatunon. Pero pasalamat ko pag-ayo sa nahumang exam sa Eng20 namu mao ang "Romeo and Juliet" na drama. NAlipay ko sa nabuhat namu sa akong grupo kay human najud! Adunay mga tinaguang kaanyag akong isip usa ka magtutungha. Adunay kataw-anan, aduna poy makahilak...pareha ra kaayo sa atong inadlawng kinabuhi.

Pag Miyerkules, niadto ang ubang estudyante sa USJR para sa play niini. Matag adlaw, ga sige lang gihapon ko'g adto sa auditorium or music room para sa "Cinderella" practice. Kapoy usahay akong pamati, pero kalipay gihapon nakong makit-an akong mga gihigugma sa akong kinabuhi. Matod pa sa akong amiga, "ang mga gimahal ni Josua"...

Wa pud ko masayod na ga sige lang og larga akong amahan. Sa niaging tulo ka semana, niadto siya sa Davao, mosunod sa Bacolod, ug karon sa Manila. Gimingaw nako niya. Lahi ra gayod ang balay kung adunay amahan na makabantay jud sa pamilya, diba? Mao na di kaayo ko makatog ug tarong matag gabii. Gaandam nako run para sa grabeng mga buhatunon sunod semana ug kalipay nakong buhaton tanan!

Lima ka-pulong ug ang pag gamit (14)

1.) kumagko n. thumb, the thumbfinger
Nabali akong kumagko pagtukod nako sa lamesa gahapon.

2.) iwit adj. the least, the smallest of all, the last among the group
Nakahinumdum ko na sa pagkabata pa nako pirmi lang ko maiwit sa among pagsimba.

3.) gidak-on n. size, volume, dimension, the extent of its size
Ang gidak-on sa iyang baba kay duha ka kumagko nako.

4.) lula n. grandmother, a mother of one's mother
Matinabangon ang labing nindot na batasan sa akong lula.

5.) madulom n. very dark night, moonless night
Nakulbaan ko mupadayon og sud sa ospital kay madulom kaayo kini.

Akong Labing Bantugan nga Sugbuanon

INADLAWNG TALAAN (7)

Miga,

Hala, kalimot jud ko sa akong inadlawng talaan. Mao wa jud ko kastorya kanimo sa mga nahitabo sa niaging semana human sa intramurals namu. Niaging Lunes ug Martes, way klase kay restday sa eskwelahan ug Osmena Day pero niadto gihapon ko sa eskwelahan kay aduna koy praktis para sa among "Romeo and Juliet" sa English 20. Kauban nako akong grupo ug nalingaw ko kay ako man si Juliet. (=]) Niadto dayon ko sa SanDiego Studio kay aduna mi sayaw para sa kasal ni Ms. Raki Vega. Nindot iyang adlaw sa kasal kay birthday pud ni Mama Mary. Nisayaw mi ug Sinulog ug kalipay kaayo ni Ms. Raki. Human sa Casino Espanyol, niadto napud mi sa Pari-an kay aduna napud laing sayaw na folk dances para sa mga niabot na mga bisita gikan gawas nasod. Nalingaw ko kay nasinati nako ang kalingaw ug kalipay sa mga bisita. Kusog kaayo ang uwan atong gabhiuna, baha sa Colon, Pardo, Talisay ug ubang lugar diri sa Sugbo. Pag Martes, niadto napud ko'g eskwelahan kay praktis para sa akong "Cinderella" sa auditorium. Hadlok kaayo kay gisapot pag-ayo amung direktor na si Sir Benjie Diola.

Pag Miyerkules, balik na sa eskwelahan para klase napud. Kita napud sa mga gwapang maistra ug amiga. Makaingon ko na pinangga jud ko sa akong mga tinuod na mga amiga kay mao mana akong nasinati ug gibati matag adlaw sa akong kinabuhi. Kalipay nakokay nagkuyog mi sa akong bespren na si Marj ug ga sige lang mi'g katawa ug nastoryaan namu amu mga sayop, kalagot, pangluod, kalipay, problema ug tanan. Mao na ang labing nindot na nahitabo sa niaging semana.

Lima ka-pulong ug ang pag gamit (13)

1.) ayot-ayot n. a habit or practice of backbiting or character assassinating; to speak evil against one in his absent; or to slander a friend
Gi ayot-ayot niya iya miga tungod nasuya ra siya.

2.) ayom-ayom v. to patch up defect or differences; to counsel for good between two opposing protagonists for amicable settlement; to negotiate amicably to cause reconciliation of such or certain misunderstandings
Ayom-ayumon rana ni tatay akong nanay kung di najud na siya tagdon.

3.) bugnaw adj. cold, icy, not hot
Ako ang taw na di jud hilig ug bugnaw na mga ilimnon.

4.) bulala adj. an alcoholic, drug addict, a drunkard; Anybody who is inclined much to alcoholism. Stubborn person, lack of self-control or discipline. No interest to progress.
Di jud ko maibog ug maganahan sa laking bulala.

5.) kamayaan n. a place where happiness, joy, peace, laughters are at the most. or such as in heavenly places.
Naa ko sa akong kamayaan matag dominggo sa simbahan.

Pakighinabi:Pagpalambo sa Pinulungang Bisaya

INADLAWNG TALAAN (6)

Miga,

Amiga ko!!! Kumusta naka? Ako? Murag di kaayo maayo. Nindot ning semanaha kay wa kaayo mi nagklase sa among lain-laing maistra kay Pakiglambigit naman. Mao na siya'y gitawag na "intramurals" na gisaulog sa taga skwelahan. Bati pud kay sa among mga duwa na "softball ," wa mi nadaog mao sige lang ko'g kasapot ug ga mug-ot. Na forfeit pajud ang TCO! Galagot jud ming tanan pero usa ra akong masulti, mga gwapa ug tarong mi ug duwa rana siya,amigahay gihapon hantod sa kahanturan, diba? sakto? Nadaog pud ko sa VJ Hunt sa mga masscom na mu VJ sa intrams. Kulba baya. Kapila mi nag cut pero smile lang gihapon. Nalingaw ko sa akong ikaduhang intramurals sa STC tungod nakita nako na iteresado kaayo ko sa mga panghitabuay. Nalingaw ko sa mga bata na nagduwa na puro mga gagmay. Naa pu'y dagko na mga cute kaayo. Sige lang ko'g kaon ug buka sa akong baba. Way undang akong syinagitay ug niitom nako. Kalagot kaayo. Pasalamat kaayo ko sa gi interbyu nako na maistra kay siya nalang jud ang nahabilin sa opisina ug di jud magpa interview. O, normal rana mao ok ra. Nalingaw pud ko sa akong pakighinabi kay sige lang ug katawa si Miss. Karon rako kahibaw na buotan man pud diay siya na maistra. Sa kadaghan nako'g maistorya ug maambit kaninyu, ayaw nalang. Sunod na kay daghan jud kaayo..Ang ako nalang maingon kay salamat Ginoo sa tanang grasya karong semanaha ug taga adlaw.

Lima ka-pulong ug ang pag gamit (12)

1.) lusad v. to launch, as to launch a new, or to commission a newly-finished vessel; or on operation of a military strategy
Mulusad ko sa akong bag-ong barko para makatabang ko sa negosyo sa akong papa.

2.) barag v. to walk or to move in a staggering action
Nibarag siya pagdawat niya sa kusgang kumo na Manny.

3.) banyos v. to cause or massage with oil
Magpabanyos ko sa akong tiyan kay sakit kaayo.

4.) kab-ot v. to pursue to arrive at, to extend the arms, or attempt to reach out
Naglisod ug kab-ot si Alan sa iyang tambal ibabaw sa bintana kay putot kaayo siya.

5.) kayat v. to copulate, to make love
Ang kayat mao ang hinatag sa Ginoo para buhaton ra sa mag-asawa.

INADLAWNG TALAAN (5)

Miga,

Kahibaw baka??? gikapoy nako. Mao kana ang duha kapulong na mosud sa akong hunahuna. Gokapoy kay daghan kaayong mga buhatunon og mga "practices" kay duol napud ang "Pakiglambigit 2008", usa ka taga-tuig na panghitabo sa St. Theresa's College. Usa ko sa mga muduwa mao ang softball. Pre-finals napud! Maayo unta di nalang muhatag ang mga maistra og pre-finals. Guol pud kaayo ko kay wa pajud gihapon nawa kining ubo nako. Ang gubot intawn sa Mindanao gapadayon gihapon og dili kini maayo. Kalipay pud diay nako nay natog ko ilang Marj gahapon kay naghuman pud mi sa among report sa Com5 ni Sir Bien Fernandez. Perte nakong kaon ug habhab ngadto kay gipangga jud ko sa iyang inahan ug sa iyang amahan ug manang apan nawawa pud akong kaguol. Gapasalamat gihapon ko sa akong mga nadawat na grasya.

Pakighinabi: Lugar T. Padilla

http://www.soundupload.com/audio/pmol5o3779nlmu8z

Lima ka-pulong ug ang pag gamit (11)

1.) yabo n. downfall, bankruptcy, scandal, misfortune
Nayabo jud ang pagkaartista ni Ruffa Guittierez kay kamatyonon na siya.

2.) tagay v. to draw a glass of wine for a drink
Uso na kaayo ang tagay sa mga batan-on karon.

3.) taay n. rust, the reddish coating, essentially a hydrated form of ferric oxide, formed on iron as when chemically attached by moist air
Nanimaho akong kamot tungod sa gigunitang taay na lata.

4.) suod adj. intimate, close, near, friendly, adjacent, nearby
Suod kaayo mi sa akong maguwang mao nihilak jud ko'g pag-ayo pag-hawa niya.

5.) pilo v. to fold, to roll, to enclose w/in, to become folded
Ganahan kaayo ko sa among latabang kay maayo ug kibaw jud siya mupilo'g mga sanina.

Pakighinabi

http://www.soundupload.com/audio/4kzzfbk28o60tpue

INADLAWNG TALAAN (4)

Miga,

Bati akong semana run. Ayo nako sa akong hilanat pero naa gihapon akong ubo'g sip-on. Tugnawon gihapon ko pero wa ko nagpada kay mao nay buhaton sa mga talawan og "looser." Kalagot pud kaayo kay nilarga akong amahan sa Davao ug ako napu'y assistant sa amung yaya. Pero excited nako kay naa koy daghan kaayong durian. Paborito baya na nako. O, kibaw ko na daghan ang wa kauyon anang durian friut kay baho kini pero perte jud bayang lamia. Di pud ko ganahan kay daghan na kaayo kong absent tungod aning hilanat nako. Daghan sad kaayo kong buhatunon og ipang pass sa akong mga maistra. KAlagot kaayo ang atong nasod ang mga nangahitabo karon. Ang gubot ngadto sa Mindanao, ang pagkagahi'g ulo sa mga MILF, og mga isyu sa pagtaas sa mga palitonon. Nangandoy lage ko na mahimung presidente puhon. Pero damgo rana taman. Ampo lang ko ug tarungon lang ni nako akong pagka-estudyante kay sa niini nako mahatag akong kontribusyon isip usa ka Pinoy.

Lima ka-pulong ug ang pag gamit (10)

1.) kaluya n. state of weakness, exhaustion
Niadto ko sa bukid ug nikaon ug gulay para mawa ang kaluya sa akong lawas.

2.) dung-ag v. to cook food, as to cook rice
Ganahan kaayo ko mu dung-ag kay sayon ra kaayo na buhaton.

3.) iloy n. mother, a woman spouse, one who bears the child
Dili sayon ang mahimong iloy sa usa ka bay kay tanang responsibilidad dapat nimong kat-onon.

4.) hiwatid v. to stretch the legs and arms to relax the body, usually done after waking up from sleep.
Pirmi jud kong maghiwatid labi na kung gikapoy akong lawas.

5.) layaw adj. loose, not tight, uncompressed, empty-minded, lack of sound reasoning or disposition, irresponsible
Layaw kaayo akong manghud na laki tungod na sa bisyo.

INADLAWNG TALAAN (3)

Miga,

Lain kaayo ning semanaha kay lain kaayo ang panahon. Muinit kaayo sunod mukalit lang ug kusog na uwan. Gi LBM ko ug trangkaso hilanat. Nindot unta kay wa kaayo mi tarong na klase tungod bag-ohay pa nahuman ang midterms. Kalagot kaayo kay wa ko kakuyog sa CICC para sa Suroy-suroy sa Sugbo ug sa USJR para sa pagtipon-tipon sa tanang masscom students gikan sa lain-laing eskwelahan. Hilom kaayo among balay tungod wa akong inahan kay nilarga kini sa Bacolod para sa ilang family reunion na kuyugon unta ko. Pero sige lang. Wa pud ko kauyon sa mga balita sa tibi ug dyaryo kay nagkagubot sa ARMM sa ilang eleksyon ug mga gira sa Mindanao ug patay sa mga sundalo didto. Naa napud daw CHA-CHA( charter change) niingon si Presidente Arroyo ug kibaw ko na magkagubot napud ning nasod nato. Pero kibaw pud ko na maabot rajud ang adlaw na malipay ug ma-okey rani tanan.

Lima ka-pulong ug ang pag gamit (9)

1.) usar v. to use, to make use of, habitually or customarily
Andamon na nato atong mga gamit kay usaron na para sa duwa.

2.) laroylaroy n. act of gallivanting around, to travel or roam around either for mere purposes of wandering or for pleasure, or one who is roaming around without a home of his own
Tua ko sa SM gahapon galaroylaroy lang mao dali ko nakapoy.

3.) labina adv. in as much as, especially, in addition to
Daghan na kaayong nahasol ni Presidente Arroyo tungod sa nagkamahal na mga palitonon labina ang problema sa gasolina.

4.) intap n. afraid, a feeling of fear, frightened
Giintap jud ko pagsod nako sa balay ni Mia kay aduna koy nakitang white lady.

5.) kumon n. ordinary, common, usual
Kumon na kaayo ang gisul-ob ni Anne mao wa kaayo siya tagda.

MIDTERMS:Interbyu sa usa ka eksemplaryong Cebuano

Si Mr. Romeo Climaco, 65 anyos, usa ka amahan sa upat niya kaanak ug niingon siya na maayong Cebuano nalang daw itawag niya, malipayon na pagkataw. Kontento na sa iyang panginabuhi karon. Joker pud kaayo ni si Mr. Climaco mao di siya murag 65 anyos tan-awn. Ang maipangsigarbong kinaiya niya mao ang iyang relasyon sa Ginoo. Siya ang taw na bisag asa kauban ug kastorya niya ang Ginoo. Inig mata sa buntag, Ginoo ang storyahon; inig trabaho, Ginoo; inig kaon, Ginoo ang pasalamatan; inig ligo, Ginoo; inig katog, Ginoo gihapon. Mao pud daghan kaayo ni siya'g koneksyon ug kwarta ug tungod niini daghan na siya'g natabangan. Former President, General Manager and Organizer of Cordova Rural Bank Cebu Inc. ug nahimu pud siyang Presidente sa Toastmasters Club Area 21, Div C, District 71. Duha rani sa naagian niyang mga posisyon na dako'g natabang sa iyang kinabuhi.

Usa siya ka mapagsigarbong amahan sa upat niya kaanak. Napadako ug tarong ug maayong mga taw. Niambit pud si Mr. Climaco sa disiplina niya sa iyang mga anak sauna. "Honesty is the best policy." Mao rajud na iyang gipangayo sa iyang mga anak, ang mosulti sa tinuod para di sila malatusan. Mao na ang sekreto sa ilang relasyon sauna ug miski hantod karon.

Sa akong pakighinabi kang Mr. Climaco, natakdan ko sa iyang pagkamalipayon. Miski gikapoy ko, nawa kini kay ga sige man siya'g ngisi ug naapil pud ko. Nagpasalamat pud ko'g dako niya kay natabangan jud ko niya para sa akong Com26 midterms. Ug mao na ang akong napiling eksemplaryong Cebuano.

INADLAWNG TALAAN (2)

Miga,

Kahibaw ko na mao pani ang akong unang suwat sa akong inadlawng talaan. Ang akong mga klasmeyt kay sa ikaduha na unta ni. Wa dyud tawn ko kabuhat sa una sa niaging semana kay perte dyud nakong bisiha. Wa ko sa akong pangotokan ug latagaw kaayo kog panghuna-huna. Tungod siguro kay midtems week man. Daghan kaayong buhatunon. Pero lipay kaayo ko karong semanaha miga kay nahuman na ang midterms, na-upload napud nako akong Interbyu sa usa ka eksemplaryong Cebuano. Nag problema pud ko anang interbyu nako kay sige lng dyud ug ka iswag ang hinimung appointment nako sa akong interviewee. Kibaw kong late na kayo na akong midterm requirement pero isip usa ka estudyante, kalipay jud nako na nahimu ug nahuman jud nako ang akong dapat humanon.

MIDTERMS: Interbyu Sa Akong Piniling Eksemplaryong Cebuano

Lima ka-pulong ug ang pag gamit (8)

1.) Dog v. to sleep together in a bed
Dili jud makig dog akong mama sa akong papa kung wa kini'y ligo.

2.) Han-ay adj. well-arranged, in order
Nalipay jud si Sir Bien sa pagkakita niya sa han-ay na lamesa.

3.) Law-it v. to cut off the neck, as to cut off the neck of a chicken
Giluod ko apan nakakita ko sa pag law-it sa manok sa akong tiyo.

4.) Maya adj. happy, joyous, jovial, glad, felicitous, merry, delighted
Nag maya si Meo gahapon kay gikantahan siya sa iyang uyab sa iyang adlaw.

5.) Salo v. to catch the ball or something fallen or thrown by the hands
Maayo kaayong mosalo ug bola si Vera Rose maong champion siya taga tuig.

Lima ka-pulong ug ang pag gamit (7)

1.) Abaga n. shoulder, the projecting part of the body formed by the bones and muscles where the arm joins the trunk
Nidako ang abaga sa akong miga tungod sa sige'g alsa og bog-at na butang.

2.) Abi-abi v. to welcome visitor or to entertain
Kailangan natang mouli sa balay kay mag abi-abi pata sa mga bisita.

3.) Bakat n. hand-made or hand-woven pouch or bag, receptacle made either of abaca fiber, romblon or buri palm leaves, bamboo or rattan pole splits, or any of tropical palm leaves or stalks
Ganahan kong moadto'g Baguio kay daghan kaayo kong mapalit na bakat para ipanghatag nako sa akong mga miga diri sa Sugbo.

4.) Kanlat n. abrasion or scar marks
Dili siya mosul-ob og shorts kay naay mga kanlat iyang batiis.

5.) Diyot n. one-centavo coin
Wala nakay makit-an nga diyot karong panahona.

Lima ka-pulong ug ang pag gamit (6)

1.) Kuwanggol adj. crazy, stubborn, prodigal, disobedient, rebellous, disrestful, absent-minded
Ang mga batan-on karon kay mga kuwanggulon ug mga pang utok.

2.) Ligotgot n. grudges, resentment, ill-feeling, a feeling of bad memories
Mas munindot imung pamation kung ipagawas nimu imung tanang ligotgot sa imung kasingkasing.

3.) Birigbirig n. a young small seacrab, or shellfish
Niadto mi sa dagat gahapon ug nikaon ug lami kaayong birigbirig na lab-as pa kaayo.

4.) Igtitilaw n. sense of taste, taste buds
Murag nasamad jud akoang igtitilaw mao di jud ko kalasa sa akong mga pagkaon.

5.) Inaon n. Godmother, a woman who stands as sponsor to a child's baptism
Gihimo kong inaon sa anak sa akong amiga.

Akong komento sa Pigafetta

Sa pagbasa nako sa mga pulong ni Pigafetta, unang reaksyon nako kay nag tingsi nako. Sunod, gakatawa nako kay wa ko magdahom na naa diay gigikanan atong mga pulong ug lahi diay ni na mga pulong sauna. Perteng lawma sa mga karaang Cebuano nga mga pulong. Naay uban na lahi ra kaayu ang "Old Cebuano" sa "Modern Cebuano. " Pareha aning "millet-humas-dawa" ug pare-pareha ra, "hand-camat-kamot." Naa koy nabantayan na daghan sa karaang Cebuano nga mga pulong adunay CH ug C. Nya nailisan ug K. Pareha sa "clayo-kalayo." Human nakog basa sa Pigafetta, nagpasalamat kog dako kay nakabaw nako kung aha gayod gikan ning mga pulong na mugawas sa akong baba ug unsa jud ning mga pulonga sauna. Nindot sad kaayu ang pamatian na makapang hambog ko sa akong pagkabisaya sa akong mga amigang bisdak na nidako na ang mga ulo ngadto sa Amerika. Karon, nakasabot nako sa mga pulong Cebuano, di nako mailang ug sturya kay kibaw bamu sauna, mura kog mailang mosturya sa atong pulong kay abi nako bisdak ra kaayu ug sayop akong pag pronounce pero di diay ko angay mag ing-ana. Maayo unta nga ato ning palambuon ug maayu atong pagkabisaya ug di ta angay maowaw. Pakaowaw lang nang mga Sugbuanon na gikaowaw atong pagkabisaya! Ako si Joshua Hanna, usa ka Sugbuanong gwapa!

Lima ka-pulong ug ang pag gamit (5)

1.) Bisan adv. but, although, however
Mosud siya sa kan-anan bisan di siya mukaon.

2.) Yutyot adj. loose condition of wears especially that of a man's pants or of underwear
Kataw-anan kaayu tan-awn ang mga lalaki karun kay hilig kaayu manul-ob ug yutyot na mga pantalon.

3.) Tikit n. ticket, as to raffle ticket, lottery, or of plane ticket, etc.
Mahal kaayu ang baligyang tikit sa concert ni Britney Spears.

4.) Umog adj. humid, wet, watery; damp, moist
Di kaayu ka drayb ug tarong si tatay kay ga umog ang awto.

5.) Lunsay adj. pure, refined, unmixed, unalloyed, uncontaminated
Gilamian ug kaon ang mga anak ni Maria kay lunsay ang iyang gipalit na suka para sawsawan.

Lima ka-pulong ug ang pag gamit (4)

1.) Kayugot n. grudge, resentment, hatred
Aduna koy kayugot sa akong amigang maldita na sige la'g pangaway.

2.) Dagtom adj. dark, black, brownish skin
Mauwaw mosud sa klasrum si Ann kay dagtom daw siya.

3.) Dayaw v. to praise, glorify, extol
Gi dayaw sa mga taw ang gi sul-ob ni Ms. Regine Velasquez.

4.) Irag v. to move a little
"Irag-irag gamay," maoy permi ingnon sa mga kondoktor sa dyip.

5.) Lison adj. healthy,well-composed physical body, physically strong
Ang lawas ni Romeyo lison kaayo.

Ang Presscon ni Mayor o Tulisan sa Gen. Maxilom?

Nag cover ko ug presscon ni Mayor Tomas Osmena ug adunay report na adunay gi tulis sa Gen. Maxilom duol sa Redemptorist. Tiwason ba nako ang presscon sa Mayor ug mudagan ko sa Gen. Maxilom para mu agilap ug impormasyon sa panghitabo? O byaan nako ang presscon ug mu adto sa tulisan?

Manawag ko ug any news source nako na manaa duol sa Gen. Maxilom. Pangutan-on nako kung unsa na ang sitwasyon ngadto. Kung "on going" pa ba ug naa bay "involve" na mga taw o nangamatay, kung o, humanon nako ang akong gi cover na presscon ug mudagan sa tulisan. Pero kung padung na wa ang panghitabu o humana, humanon nako ang presscon sa Mayor.

Ako usa ug ang telepono:Baha sa Bogo, Talibon, Ilo-ilo, Tacloban, ug Colon

Kung ako ra usa sa amung media office(Cebu) kauban ang telepono ug nag baha sa Bogo, Talibon, Ilo-ilo, Tacloban, ug Colon, una nakong buhaton tawgan nako ang mga news sources nako sa taga usang lugar. Pangutan-on nako kung unsa na ang mga nahitabo sa taga lugar. Pila na ka taw o pamilya ang naapektuhan ug mga importanteng mga impormasyon na pwede nako makuha sa taga lugar. Kung aha ang pinakadakung pinsala o aha sa lima ka lugar ang pinaka daghang taw naapektuhan, o aha ang "on going" pa na panghitabua, mao akong adtuon ug kwaan ug mga impormasyon o mang interbyu ba run. Ug aha ang aduna pakoy maabtan.

Duha ka news teams, unum ka events

1.) Princess of the Star(Romblon)
2.) Lunod sa MV Tubigon(Bohol)
3.) Crash sa Mactan Air Base
4.) Paakan ug iro sa Junquera
5.) Brown-out sa Pardo
6.) Fiesta sa Minglanilla

Kung aduna koy duha ka news teams ug unum ka panghitabo, duha ra jud ang akong malikop na panghitabo. Ang duha kay mao ang pagkalunod sa MV Tubigon sa Bohol ug crash sa Mactan Air Base. Nganu? Pinakaunang pangutana: Asa man sa unum ka panghitabo adunay pinakadaghan ug tawo na maapektuhan? Ikaduhang pangutana: Aha may pinakaduol ug pinaka muhatag ug interest sa mga tawo na akong mabalita nila. Interesado ba sila? Mao ni ang mga panguatana na dapat nako pangutan-on sa ing-aning panghitabua. Gipili nako ang pagkalunod sa MV Tubigon sa Bohol kay daghang mga tawo ang naapil niini. Duol-duol rapud ang Bohol. Sunod ang crash sa Mactan Air Base. Mao ni ang pinakaduol ug daghan pud ang mga tawo na namatay ug naapil sa nahitabung crash. Sa Princess of the Star, sigurado ko na daghan na kaayu ang ni adto didto ug ni cover sa panghitabu. Daghan na kaayung newscaster ug media ngadto ug gubot na. siguradong daghan ang mu news ani. Ang napaakan ug iro sa Junquera mao ang murag di na kaayu dapat ibalita kay usa ra ka taw ang apil ug kaning panghitabua, apil ni siya sa adlaw-adlawng kinabuhi sa mga taw, adlaw-adlawng panghitabua. Ang nag brown-out, o, duol pud pero di ni siya ana ka "significant" sa mga taw ug tigpaminaw ug news. Mag brown-out man jud na ug musiga raman pud balik ang mga suga. Mas "significant" pa siguro kung brown-out sa tibuok Cebu, pero Pardo raman ug aduna pay mas kailangan ibalita para sa mga tawo. Ang fiesta sa Minglanilla dili pud kaayo ana ka importante. O, daghan kaayo ang apil niini na mga tawo pero ga fiesta raman. Butang nato, ga fiesta sa Minglanilla ug gi ambush ang pamilya sa mayor. Mao na.

Lima ka-pulong ug ang pag gamit (3)

1.) Kaylap v. to spread, as to preach the Good News
Na kaylap sa pari ang maayong pulong sa Ginoo ganiha sa misa.

2.) Abag n. helper, one who helps carry the loads, houseboy, housemaid
Nihilak ang abag kay gisagpa siya sa iyang amu.

3.) Bakikaw adj. awkward, unskillful, clumsy
Gitawag ug bakikaw si Maria sa iyang magtutudlo kay sige la'g katagak iyang baso na gigunitan.

4.) Wangwang n. a gaping hole developed into wider one due to constant illegal pass of intruders
Wangwang na kaayu ang buslot sa iyang sanina kay sige lang niya'g lugiton sa iyang kamot.

5.) Himsog adj. strong, able-bodied, sturdy, healthy
Himsog kaayu ang lawas ni Jimmy kay sige lang siya'g kaon ug utan.

Napulo ka pangutana alang ka Ces Drilon

1.) Unsa may ginabati nimu karon na nakahawa naka sa kamot sa mga Abu Sayyaf?
2.) Unsa ang Abu Sayyaf para nimu?
3.) Pila man jud ang gipangayo sa Abu Sayyaf nga ransom?
4.) Unsa man imung kinabuhi sa kamot sa mga Abu Sayyaf?
5.) Human sa piligro na nahitabo kanimu, naa pa bakay plano'ng mubalik sa Sulu?
6.) Personal ni na pangutana, pero sigurado ko'ng mao pud ni'y pangutana sa mga tawo. Gi hilabtan baka didto o gi hikap-hikap?
7.) Unsa may mga plano nimu karun human sa mga panghitabo?
8.) Nakahuna-huna ba ka na mamatay o di na kagawas sa kamot ni ining mga lakiha?
9.) Unsa may epekto nahatag sa ni ining piligroso na panghitabua?
10.) Unsa man imung maikasulti sa Ginoo kung naa siya run sa imung atubangan?

Napulo ka pangutana alang ni Barack Obama

1.) Ang imung tinuod pangan si Barack Hussein Obama. Kinsa man jud na siya?
2.) Unsa may nag tud nimu na mudagan pagka presidente?
3.) Wala baka nag duha-duha o nahadlok na mudagan pagka presidente na kibaw ka na adunay dako na epekto ni ini sa mga puti?
4.) Kung mudaog ka, unsa may kaugmaran ang mahimu nimu dinhi sa US?
5.) Maapektohan baka sa gitawag na "racial discrimination?"
6.) Unsa man jud imung mga katuyoan bahin sa World WAr II veteran's benefits? Imu ba ning ipadayon o putlon?
7.) Sa imung gisulti na "Magkahiusa para sa Kausaban," unsa ni siya katinuod?
8.) Unsa man jud imung ganahan usbon?
9.) Unsa may gibati nimu na si First Lady Hillary Clinton suporta kaayo sa imung pangampanya?
10.) Ni ana ka na nakahimu namu'g katuyoan kauban ni First Lady Clinton, unsa maning mga katuyoanan?

Napulo ka pangutana alang sa Santo Papa

1.) Unsa may nag tud nimu na musod sa pagkapari?
2.) Naka huna-huna baka na ikaw ang musunod kang Santo Papa John Paul II?
3.) Nangandoy baka na mahimu kang Santo Papa? Kung o, pila man imung edad kaniadto?
4.) Nganu man ang mga Orthodox Catholic na pari aduna may asawa samtang ang Romano
Katoliko na pari wala man?
5.) Muhatag baka'g konsiderasyon sa mga pari na mag asawa?
6.) Nganu man ang Romano Katoliko naga tudlo man ug Marian Theology? Dili ba diay mu diritso
ta sa Hesu Kristo?
7.) Unsa may angay buhaton aron magkahiusa ang tibuok Iglesia ni Kristo?
8.) Unsa man pud ang angay buhaton aron magkahiusa ang Muslim ug Kristiyano?
9.) Kung ikaw wala na ordinahan pagkapari, sa lantaw nimu, aha ug unsa man ka karon?
10.) Unsa may imung katuyoan sa tibuok kalibutan?

Lima ka-pulong ug ang pag gamit (2)

1.) Kompas adj. prudent, not rush, wise
Ang lalaki na nag kawat sa kwarta kompas kaayo.

2.) Larok v. to drink water, or of liquor straightly
Gi larok sa akong miga ang tuba mao nahubog siya'g dali.

3.)Id-id v. to crush the body against the wall; to scrape against any solid material to normalize the itch
Gi id-id nalang niya iyang lawas aron mawa ang kakatol ni ini.

4.) Burot adj. fat, stout, fleshy, thick
Burot kaayo siya mao di siya maigo sa bangko.

5.) Antos v. to sacrifice, to undergo series of trials in life, to push through difficulties
Gi antos nako ang kasakit sa bunal aron ko malig-on.

Lima ka-pulong ug ang pag gamit

1.) Langkat v. to break, force open, to dismantle
Gi langkat ni tatay amung bubong para mawa na ang mga anay.

2.) Batang n. log, an oversized log
Aduna koy nakit-ang batang gawas sa amung balay.

3.) Hunlak v. to wither, disintegrate, collapse
Na hunlak jud ang gi trabahuan na balay ni papa gahapon.

4.) Dali adj. quick, fast, rush, sudden
Dali kaayu ang nahitabong pagkawat sa mga alahas sa Ayala.

5.) Tisar v. to stand straight, erect
Para maayo ang imung lawas, ayaw ug kalimot na mag tisar.

Ang Akong Labing Halandumon Nga Kasinatian Na Sugbuanon

Sukad sauna, ang akong pag gamit sa "adto" sayop. Imbis na, "anhi na diri,""adto na diri." Pirmi najud nako ng masayop ug gamit. Aduna koy labing halandumon nga kasinatian na di jud nako makalimtan. Nahitabo ni pag hayskul nako. Na asayn ko sa pag sulat sa speech na isulti sa amu presidente sa eskwelahan para sa amung Cebuano Week. Dinalian lang nako pag buhat mao siguro bati kaayo. Pagbasa na sa amung presidente sa atubangan sa mga estudyante ug mga maistra, ako man nuon ang nakulbaan. Nahibung lang ko nganung kalit lang siyang nihunong ug nikatawa ang mga tawo. Nangatawa diay sila kay perte diyung sayupa sa akong hinimung speech. tua didto nakasulat, "salamat sa inyung pag adto diri." Nikatawa nalang pud ang amung presidente ug ako pud. paghuman niya ug basa, ni adto jud siya nako ug nangatawa mi pag ayu. Sukad ato, hinay-hinay ng nawa ako sayup na paggamit sa adto. Badlungon napud ko permi sa akong mga migaug mga kaila basta makadungog silang musulti ko ana na nakatabang pud nako. Pasalamat pud ko kay nawa-wa napud akong sayop na pag gamit ana.